Święta to wyjątkowy czas, kiedy możemy celebrować spotkania z bliskimi przy suto zastawionym stole i bez większych wyrzutów sumienia objadać się przysmakami. Jednak warto przy tym wiedzieć, że te najbardziej tradycyjne wielkanocne potrawy mają znaczenie symboliczne i są związane z określonymi zwyczajami. W tym artykule opowiadamy o najważniejszych z nich.

Historia wielkanocnej święconki

Przygotowywanie koszyczka z pokarmami do poświęcenia w Wielkę Sobotę to jedna z głównych tradycji świątecznych i jest praktykowana niemal w każdej rodzinie w Polsce. Jednak zapewne wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, jakie znaczenie ma ten obrzęd i jaka jest symbolika poszczególnych produktów w święconce.

Sam zwyczaj święcenia pokarmów wywodzi się z wczesnochrześcijańskich rytuałów składania ofiar z pierwszych płodów ziemi, co miało też formę dziękczynienia za te zbiory. Z czasem obrzęd ten został włączony do ceremonii obchodów Świąt Wielkanocnych, a pokarmy zostały poszerzone o inne rodzaje jadła, które miały właściwości dobroczynne i nie były spożywane podczas Wielkiego Postu. Początkowo do poświęcenia przynoszono w dużych koszach całe jedzenie przeznaczone na śniadanie wielkanocne. Zdarzało się nawet, że księża przyjeżdżali do bardziej zamożnych domów, aby błogosławić stoły zastawione świątecznymi potrawami. Dopiero z upływem czasu rozmiar święconki zmniejszył się do niewielkiego koszyczka, do którego wkłada się obecnie tylko po trochu najważniejszych produktów na uroczyste śniadanie. 

Co symbolizują poszczególne pokarmy w święconce?

Pomimo znacznego uszczuplenia ilości jedzenia przygotowywanego do święconki, to nadal wybieramy do koszyczka nieprzypadkowe produkty, które mają wymiar symboliczny. Do tych podstawowych należą:

• jajko – jest najważniejszym symbolem Wielkanocy. Oznacza początek nowego życia i jego zwycięstwo nad śmiercią. Podczas wielkanocnego śniadania domownicy dzielą się jajkiem, co ma na celu umacnienie rodzinnych więzi;
• chleb – w chrześcijaństwie symbolizuje Ciało Chrystusa, a powszechnie jest uznawany za podstawowy pokarm. Chleb włożony do koszyczka ma gwarantować dobrobyt i pomyślność;
• mięso, wędliny, masło – symbolizują obfitość i bogactwo. W dawnych czasach były jedzeniem odświętnym i wysoko cenionym;
• wielkanocna baba – jest również oznaką dostatku, a niegdyś także umiejętności kulinarnych gospodyni;
• sól – to symbol oczyszczenia, ma chronić przed zepsuciem. W kontekście religijnym chrześcijanie są „solą ziemi”;
• chrzan – w tradycji ludowej jest symbolem siły i tężyzny fizycznej. Miał zapewniać zdrowie, a potrawom trwałość;
• baranek – wykonany z ciasta, lukru czy czekolady jest znakiem Chrystusa Zmartwychwstałego.

Żur, mazurki i baby – tradycyjne wielkanocne dania

Poza obowiązkową święconką na wielkanocnym stole nie może zabraknąć także żurku, mazurka i babki. Są to najbardziej tradycyjne potrawy, a ich przygotowywanie z okazji Świąt Wielkanocnych miało głębsze znaczenie.

Żurek należał kiedyś do dań spożywanych przede wszystkim w czasie Wielkiego Postu. Był przyrządzany jako chuda zupa bez dodatków mięsnych. Jego kwaśny smak symbolizował pokutę i wyrzeczenie związane z tym 40-dniowym okresem. Natomiast na czas świętowania Wielkanocy z postnej zupy żurek przemieniał się w bogatszą, wykwintną potrawę podawaną z jajkiem i kiełbasą, co miało wymiar symboliczny – zakończenia postu i przyjścia radosnych, obfitych dni świątecznych. 

Mazurek to obok babki główny słodki przysmak wielkanocny. Jego pojawienie się na świątecznym stole było nagrodą za wytrwałość w powstrzymywaniu się od spożywania mięsa i deserów w okresie Wielkiego Postu. Wypiek ten, podobnie jak wielkanocny żurek, był symbolem zakończenia postu i nadejścia radosnego świętowania. Dlatego też dekorowanie mazurków było tak ważnym rytuałem, który do dziś jest kultywowany w wielu domach.

Natomiast babka wielkanocna jest tradycyjnym pokarmem wkładanym do koszyczka ze święconką, tyle że niegdyś zawsze była przygotowywana samodzielnie przez gospodynie. Udana babka świadczyła o ich talencie kulinarnym. Z tego powodu tak dbano o dorodność i staranne wykonanie tego wypieku, który symbolizuje dostatek i umiejętność.

Wielkanocne przysmaki w Cukierni Jacek Placek

Serdecznie zapraszamy do skorzystania ze świątecznej oferty naszych słodkich wypieków. W => asortymencie wielkanocnym znajdziecie tradycyjne karbowane baby: drożdżową i jogurtową oraz naszą nowość – babkę limoncello o smaku cytrynowego, włoskiego likieru. Mamy też pięknie dekorowane mazurki w czterech przepysznych wariantach: z kajmakiem, czekoladą, z kremem pistacjowym oraz z białą czekoladą i malinami. Każdy z nich zachwyca swoim smakiem i estetyką wykonania! Poza tymi typowymi wielkanocnymi wypiekami na świąteczny stół polecamy także tradycyjne polskie ciasta: => domowy sernik, jabłecznik czy makowiec, bez których trudno wyobrazić sobie uroczyste spotkanie. Wszystkie te wyroby przygotowujemy według rodzinnych receptur założycieli Cukierni Jacek Placek i przy użyciu wyłącznie naturalnych składników.

Zachęcamy do zakupów! Jest jeszcze czas, aby dokonać zamówienia w naszych sklepach stacjonarnych i internetowym.